In opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf onderzocht ik met het oog op een toekomstige renovatie / uitbreiding het Paleis van Justitie in Den Haag. Het Paleis is in de jaren zestig van de vorige eeuw ontworpen door rijksarchitect Frank Sevenhuijsen en in het begin van de jaren zeventig gebouwd. Het Paleis van Justitie was het eerste gerechtsgebouw in Nederland waarin zittingszalen en kantoren fysiek van elkaar waren gescheiden in afzonderlijke bouwdelen. In de jaren negentig is het complex naar ontwerp van architect Niek van Vugt gerenoveerd en uitgebreid met onder andere een kantoortoren en een nieuwe begane grondvloer. In het uitgebreide cultuurhistorisch onderzoek met waardestelling komt niet alleen de architectuur van het gebouw aan de orde, maar ook de stedenbouwkundige situatie (masterplan van Joan Busquets), de terreininrichting en de gebouwgebonden kunst. Een bijzonderheid is de noodzetel (schuilplaats voor het ministerie van Economische Zaken) onder het gebouw.
Het Paleis van Justitie gezien vanuit de geluidswalwoningen langs de Utrechtsebaan (1978) en de grote zaal van het gerechtshof (1975). Bronnen: Haags Gemeentearchief
Typologieën van gerechtsgebouwen door de jaren heen. Van links naar rechts modelontwerp kanongerechten door Allard Pierson en vader en zoon Johan Frederik en Willem Cornelis Metzelaar (ca. 1860-1890), arrondissementsrechtbank i.c.m. kantongerecht door de Metzelaars in bijvoorbeeld Tiel en Zutphen (ca. 1880-1900), Paleis van Justitie in Arnhem door Frank Sevenhuijsen (1963), Kantongerecht in Tilburg door Jos. Bedaux (1969), Paleis van Justitie in Den Haag door Sevenhuijsen (1973) en rechtbank in Rotterdam door Rob Ligtvoet en Cees Dam (1996)
De uitbreiding van Niek van Vugt toont zich vanuit alle richtingen op een andere wijze: rank en rijzig richting de Grotiusplaats en meer schijfvormig richting de Theresiastraat.
Vooraanzichten van het Paleis van Justitie na oplevering van het oorspronkelijke gebouw in 1973 en na de uitbreiding en renovatie in 1998
Kenmerkende materialen in het Paleis van Justitie
De Utrechtsebaan met onder andere het Paleis van Justitie vlak voor de opening van de weg in 1976. Bron: Haags Gemeentearchief
